Swiftsure (1870)

Okręty typu "SWIFTSURE" zostały zaprojektowane przez Edwarda Reed'a do służby na dalekich wodach kolonii brytyjskich. Generalnie były niemal identyczne konstrukcyjnie z okrętami typu "AUDACIOUS", jednak zwiększono nieco zanurzenie, zastosowano pojedynczą śrubę oraz usprawniono poruszanie się pod żaglami.

Kraj: Wielka Brytania
klasa: pancernik centralnobateryjny (okręt pancerny z baterią centralną, żelaznokadłubowy pancernik centralnobateryjny)

Specyfikacja

Nazwa okrętu	Stocznia	Położenie stępki	Wodowanie	Ukończenie budowy	Los okrętu
SWIFTSURE	Palmers, Jarrow	31.08.1868	15.06.1870	27.06.1872	Sprzedany na złom w 1908 r.
TRIUMPH	Palmers, Jarrow	31.08.1868	27.09.1870	08.04.1873	Sprzedany na złom w 1921 r.

Dane taktyczno-techniczne

Wymiary:

Wyporność pełna	6910 t. ("TRIUMPH": 6640 t.)
Tonaż	3893 bm
Długość między pionami	85,34 m (280 ft 0 in)
Szerokość	16,76 m (55 ft 0 in)
Głębokość	7,92 m (26 ft 0 in)
Zanurzenie	7,62 m (25 ft 0 in)

Napęd:

Maszyny	Dwucylindrowa maszyna parowe typu Maudslay HRCR, 6 kotłów prostokątnych, 1 śruba
Ożaglowanie	3056 m² (32 900 sq ft), 3 maszty
Moc nominalna	800 nhp
Moc indykowana	4913 ihp ("TRIUMPH": 5114 ihp)
Prędkość (maszyna parowa)	13,755 węzła ("TRIUMPH": 13,522 węzła)
Prędkość (żagle)	12,5 węzła
Paliwo	540 t. węgla ("TRIUMPH": 550 t. węgla)
Zasięg	1640 mil morskich przy prędkości 10 węzłów ("TRIUMPH":1680 Mm/10 w.)

Opancerzenie:

Burty	203 mm - 152 mm (8 in - 6 in) na podkładzie z drewna o grubości 254 mm - 203 mm (10 in - 8 in)
Bateria	152 mm - 102 mm (6 in - 4 in)
Przegrody	127 mm - 102 mm (5 in - 4 in)

Uzbrojenie:

Początkowe	10 dział 229 mm (9 in) (12 t.) MLR; 4 działa 152 mm (6 in) 64-funtowe (64 pdr) (71 cwt ) MLR; 6 dział 20-funtowych (20 pdr) RBL (salutacyjne)
Modernizacja w latach 1879/81 - "SWIFTSURE"	10 dział 229 mm (9 in) (12 t.) MLR; 8 dział 102 mm (4 in) RBL; 6 dział 20-funtowych (20 pdr) RBL (salutacyjne); 4 działa 6-funtowe (6 pdr) QF; 4 działa 3-funtowe (3 pdr) QF; 4 wyrzutnie torped 356 mm (14 in)
Modernizacja w latach 1882/84 - "TRIUMPH"	10 dział 229 mm (9 in) (12 t.) MLR; 4 działa 127 mm (5 in) RBL; 6 dział 20-funtowych (20 pdr) RBL (salutacyjne); 8 dział 6-funtowych (6 pdr) QF; 8 dział 3-funtowych (3 pdr) QF; 4 wyrzutnie torped 356 mm (14 in)

Ludzie:

Załoga

450 oficerów i marynarzy (później 480 - 490 oficerów i marynarzy)

Projekt

Okręty typu "SWIFTSURE" zostały zaprojektowane do służby na Pacyfiku, gdzie dobre właściwości morskie podczas żeglugi pod żaglami i pod parą były jednymi z priorytetów. Były pierwszymi okrętami pancernymi Royal Navy z kadłubem dennym pokrytym drewnem i miedzią - zapobiegało to gromadzeniu się osadów dennych i w przeciwieństwie do kadłuba żelaznego było odporne na korozję. Konstrukcja była wzorowana na typie "AUDACIOUS", jednak zastosowano podnoszoną pojedynczą śrubę oraz poprawiono właściwości morskie, głównie podczas rejsów pod żaglami. Były ostatnimi pancernikami oddanymi do służby z działami artylerii głównej poniżej 10 cali i z podnoszoną śrubą.

Konstrukcja

Kadłub

Konstrukcja kadłuba wzorowana była na typie "AUDACIOUS", jednak zwiększono zanurzenie aby poprawić właściwości morskie. Wyporność pełna HMS "SWIFTSURE" wynosiła 6910 t. natomiast HMS "TRIUMPH" 6640 t. Długość między pionami wynosiła 85,34 m (280 ft 0 in), szerokość 16,76 m (55 ft 0 in), zanurzenie 7,62 m (25 ft 0 in). Część kadłuba poniżej linii wodnej wzorowano na typie "DEFENCE", głównie w celu poprawy właściwości morskich podczas używania żagli, przy zachowaniu stabilności i uzyskania dobrej platformy dla dział. Kadłub został obity drewnem i miedzią aby zapobiec szkodliwemu wpływowi wody morskiej. Zwiększyło to wyporność HMS "SWIFTSURE" o ok. 900 t., natomiast HMS "TRIUMPH" o ok. 600 t. w porównaniu do projektu. Zdecydowano się na powrót do użycia miedzianego poszycia, które było drogie ale lepiej chroniło kadłub przed obrastaniem od pokrycia cynkowego czy typu Muntz. Takie rozwiązanie wydawało się najbardziej racjonalne z racji tego, iż okręty te miały pełnić służbę na dalekim Pacyfiku, gdzie nie było stoczni z dokami, które mogły przyjąć okręt i oczyścić kadłub (pierwsza stocznia w tamtym rejonie Esquimalt w 1886 r.). Początkowo planowano skonstruować te okręty jako pancerniki wieżowe, jednak z braku doświadczeń eksploatacyjnych z wykorzystania podobnych okrętów, zdecydowano się na tradycyjne rozwiązanie w postaci pancernika z dwupoziomową baterią umieszczoną centralnie.

Również z racji planowanej służby na dalekich wodach po raz pierwszy wzięto pod uwagę również dobro marynarzy. Wszyscy byli zakwaterowani na pokładzie głównym, co w przeciwieństwie od dotychczasowych kwater na pokładzie dolnym zapewniało znacznie lepsze warunki bytowania. Kwatery oficerskie były również odpowiednio bardziej wygodne i funkcjonalne. Wszystko to powodowało iż okręty te były niezwykle popularne wśród marynarzy.

Uzbrojenie

Opancerzenie

Opancerzenie generalnie było identyczne jak w typie "AUDACIOUS". Pas pancerny o szerokości 2,44 m (8 ft) miał grubość 203 mm (8 in) na śródokręciu, natomiast na końcach zmniejszał się do 152 mm (6 in). Główna bateria miała 17,98 m (59 ft) i była ochraniana 152 mm (6 in) pancerzem burtowym oraz przegrodami - przednią o grubości 127 mm (5 in) oraz tylną o grubości 102 mm (4 in). Bateria górna nie miała przegród, natomiast ochraniający ją pancerz miał grubość 152 mm (6 in) na bokach i zaokrąglonych rogach o grubości 102 mm (4 in).

Napęd

Napęd okrętom klasy "SWIFTSURE" zapewniały 2-cylindrowe maszyny typu Maudslay HRCR. Średnice cylindrów wynosiły 2,49 m (98 in), natomiast skok 1,22 m (48 in). Ożaglowanie początkowo miało powierzchnię 3056 m² (32 900 sq ft), jednakże w trakcie modernizacji w latach 1879/81 powierzchnię ożaglowania zmniejszono do 2113 m² (22 750 sq ft. Okręty doskonale zachowywały się na morzu podczas żeglugi z wykorzystaniem żagli. Były ostatnimi dużymi okrętami wyposażonymi w podnoszoną śrubę.

Służba

HMS Swiftsure

1868	Okręt zatwierdzono do budowy.
31.08.1868	Położenie stępki. Okręt nosił numer stoczniowy 240.
15.06.1870	Wodowanie.
11.05.1872	Okręt zostaje wcielony do służby w Royal Navy. Od razu po oddaniu do służby przydzielono go do Channel Squadron i skierowano na próby morskie. Okazał się nie do pobicia podczas rejsu pod żaglami.
06.1872	Próby okrętowe w okolicach Plymouth.
27.06.1872	Ukończenie budowy. Koszt okrętu wyniósł 257 081 funtów (kadłub: 207 940 funtów, maszyny: 49 141 funtów).
15.07.1872	Okręt opuścił Plymouth i udał się na Morze Śródziemne. Pod koniec lipca dotarł na Maltę i bazował tam przez cały sierpień.
10.1872 - 11.1872	Okręt bazował w Gibraltarze i na Maladze.
12.1872	Okręt wraca na Maltę.
01.1873 - 04.1873	Okręt odbywa rejs po portach Grecji i Turcji.
05.1873	Okręt bazował na Malcie i w Palermo.
07.1873 - 10.1873	Okręt przebywał w różnych portach na Morzu Egejskim.
11.1873 - 02.1874	Okręt bazował w Gibraltarze, odwiedził także kilka portów w Hiszpanii.
05.1874	Pancernik udał się do Włoch.
07.1874 - 08.1874	Okręt odbył rejs po portach wschodniej części Morza Śródziemnego. Miesiąc później odwiedził Gibraltar i kilka portów w zachodniej części Morza Śródziemnego.
11.1874 - 12.1874	Pancernik bazował na Malcie.
01.1875 - 02.1875	Okręt odwiedził porty we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Morzu Egejskim.
08.1875 - 09.1875	Rejs po portach Włoch.
10.1875 - 11.1875	Okręt ponownie odwiedził porty we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Morzu Egejskim.
12.1875	Powrót okrętu na Maltę.
04.1876	Okręt bazuje w Gibraltarze.
07.1876 - 11.1876	Kolejny rejs okrętu po portach wschodniej części Morza Śródziemnego i Egejskiego.
1878	Okręt kończy służbę na Morzu Śródziemnym i wraca do kraju.
1879 - 1881	Okręt przechodzi modernizację i przebudowę w Devonport. M.in. zmieniono konfigurację ożaglowania okrętu oraz uzbrojenie. Dobudowano również kwatery admiralskie, gdyż planowano wysłać okręt na Pacyfik, gdzie miał pełnić funkcję okrętu flagowego.
1882 - 1885	Okręt pełni rolę okrętu flagowego na Pacyfiku.
1885 - 1888	Okręt pozostawał w remoncie. M.in. na okręcie wymieniono kotły.
24.04.1888	Okręt po pobycie w doku zostaje ponownie wcielony do służby w Devonport.
04.1888 - 10.1890	Okręt pełni ponownie rolę okrętu flagowego na Pacyfiku.
1890 - 1891	Po powrocie okręt zostaje przeniesiony do rezerwy.
1893	Okręt podczas manewrów całej floty z racji złego stanu maszyn otrzymał pozwolenie na użycie żagli podczas marszu z resztą okrętów. To był ostatni raz, kiedy okręt liniowy Royal Navy użył żagli podczas marszu z resztą floty parowej.
1901	Okręt pełnił rolę hulku magazynowego.
03.1904	Nazwa okrętu została zmieniona na "ORONTES".
04.07.1908	Okręt został sprzedany na złom do Castle.

ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)

05.1872 - 06.1874	Captain the Hon. William J. Ward
06.1874 - 11.1877	Captain John Kennedy Erskine Baird, Morze Śródziemne
11.1877 - 10.1878	Captain Nowell Salmon, Morze Śródziemne
03.1882 - 08.1884	Captain Henry C. Aitchison
08.1884 - 12.1885	Captain the Hon. Thomas S. Brand
24.04.1888 - 10.1890	Captain James L. Hammet
07.1891 - 08.1891	Captain Sacheverel C. Darwin
08.1891 - 12.1893	Captain Charles L. Oxley

HMS Triumph

1868	Zatwierdzenie okrętu do budowy.
31.08.1868	Położenie stępki. Okrętowi nadano numer stoczniowy 241.
27.09.1870	Wodowanie.
08.04.1873	Ukończenie budowy. Koszt okrętu wyniósł 258 322 funtów (kadłub: 209 109 funtów, maszyny: 49 213 funtów). Okręt po oddaniu do służby zostaje skierowany do służby w składzie Channel Fleet.
07.1874 - 09.1874	Okręt wraz z kilkoma innymi jednostkami (HMS "NORTHUMBERLAND", HMS "MONARCH", HMS "SULTAN" i HMS "AGINCOURT") odbywa rejs po portach Wielkiej Brytanii, łącząc ćwiczenia ze swoistą "promocją" Royal Navy, gdyż podczas pobytów w portach zazwyczaj okręty są udostępniane do zwiedzania. Odwiedzone porty to: Pembroke (10.07 - 13.07), Liverpool (14.07 - 20.07), Belfast (21.07 - 26.07), Greenock (27.07 - 03.08), Lough Foyle (04.08 - 07.08), Loch-na-Keal (09.08 - 13.08), Kirkwall (19.08 - 22.08), Invergordon (28.08 - ?), St Andrews (7/8.09), Inverness (09.09 - 10.09), Edinburgh (10.09 - 14.09), Sunderland (15.09 - 19.09) i Great Yarmouth (20.09 - 22.09).
05.11.1874 - 07.12.1874	Po opuszczeniu Plymouth okręt uczestniczy w ćwiczeniach wraz z HMS "NORTHUMBERLAND", HMS "MONARCH", HMS "SULTAN", HMS "AGINCURT" i HMS "RESISTANCE" na wodach okalających nieopodal Vigo. Później najprawdopodobniej zostaje wysłany na Morze Śródziemne.
1877	Okręt zostaje zdjęty ze służby i skierowany do doku, gdzie miał zostać przygotowany do służby na Pacyfiku.
01.05.1878	Po niewielkiej przebudowie okręt zostaje ponownie wcielony do służby w Devonport.
1878	Okręt zostaje skierowany na Pacyfik, gdzie ma zastąpić w funkcji okrętu flagowego fregatę HMS "SHAH" po jej mało zdecydowanej akcji przeciwko peruwiańskiemu okrętowi pancernemu "HUSCALAR".
21.11.1881	Podczas pobytu okrętu nieopodal wybrzeży Chile na okręcie nastąpiła eksplozja wywołana substancją zwaną siarczanem kserotynowym "xerotine siccative". Trzech marynarzy zginęło, a siedmiu zostało rannych.
1882	Okręt zostaje zluzowany przez HMS "SWIFTSURE" i wraca do Anglii.
1882 - 1884	Okręt przechodzi modernizację i przebudowę. M.in. zmieniono konfigurację ożaglowania okrętu oraz uzbrojenie.
01.1885 - 12.1888	Okręt przebywa na Pacyfiku, ponownie pełniąc rolę okrętu flagowego. W trakcie tej służby, w 1887 r. okręt brał udział w uroczystym otwarciu Kanadyjskiej Kolei Pacyfiku.
12.1888 - 02.1890	Okręt przechodzi remont.
04.02.1890	Okręt zostaje ponownie wcielony do służby w Devonport po pobycie w doku.
02.1890	Okręt dostaje przydział pełnienia roli okrętu flagowego w Queenstown dla Rear Admiral James Erskine.
20.02.1890 - 25.02.1890	Próby odbiorcze. Po ich zakończeniu okręt udaje się do Irlandii.
03.1890 - 24.07.1890	Okręt przebywał w Queenstown. 24 lipca okręt opuścił port i udał się na coroczne ćwiczenia.
07.1890 - 08.1890	Ćwiczenia i manewry morskie.
21.08.1890 - 26.08.1890	Okręt bazował w Plymouth.
28.08.1890 - 06.1891	Pancernik wrócił do Queenstown.
24.06.1891 - 03.07.1891	Pancernik został zadokowany w Devonport, usunięto na nim drobne uszkodzenia.
07.1891	Letnie manewry na wodach Kanału. W ich trakcie, 15 lipca okręt uległ kolizji z trawlerem "ACALIA" nieopodal Brixham.
04.08.1891 - 06.1892	Okręt wrócił do Queenstown. Pozostawał tam aż do lata następnego roku. 1 stycznia na okręcie podnosi swoją flagę Rear admiral Henry St. John.
07.1892 - 08.1892	Coroczne letnie manewry na wodach kanału.
24.08.1892 - 12.1892	Okręt wrócił do Queenstown.
27.12.1892	Okręt przebywał w rezerwie w Devonport. W tym czasie okręt odwiedzał również inne porty. M.in. znalazłem informację, że 9 stycznia 1893 r. okręt opuścił Plymouth i udał się do Queenstown.
07.1900	Okręt pełni funkcję zaopatrzeniowca i magazynu w Plymouth. Okręt zostaje również częściowo rozbrojony i pozbawiony części wyposażenia.
1903	Maszyny okrętowe zostają usunięte. Od tego czasu pełnił funkcję okrętu treningowego dla mechaników okrętowych.
04.1904	Nazwa okrętu zostaje zmieniona na "TENEDOS". Oprócz pełnienia funkcji treningowych okręt pełnił również rolę okrętu - bazy dla niszczycieli.
1910	Okręt zostaje przeholowany do Devonport, gdzie staje się częścią zespołu treningowo - szkoleniowego dla palaczy okrętowych.
1912	Nazwa okrętu została zmieniona na "INDUS IV".
1914	Okręt zostaje przeholowany do Invergordon, gdzie pełni rolę pływającego magazynu.
01.1915	Ponownie zmieniono nazwę, tym razem na "ALGIERS".
07.01.1921	Sprzedany na złom do Fryer, Sunderland.