Okręty typu "CYCLOPS" bazowały na typie "CERBERUS" z niewielkimi zmianami, zostały zaprojektowane przez Edwarda Reed'a w 1870 r. Zaordynowane do budowy na skutek obaw Wielkiej Brytanii przed zaangażowaniem się w wojnę francusko - pruską.
| Kraj: Wielka Brytania klasa: monitor (monitor parapetowy, pancernik obrony wybrzeża) |
Specyfikacja
| Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
| CYCLOPS | Thames Iron Wks, Blackwall | 10.09.1870 | 18.07.1871 | 04.05.1877 | Sprzedany na złom w 1903 r. |
| GORGON | Palmers, Jarrow | 05.09.1870 | 14.10.1871 | 19.03.1874 | Sprzedany na złom w 1903 r. |
| HECATE | Dudgeon, Poplar | 05.09.1870 | 30.09.1871 | 24.05.1877 | Sprzedany na złom w 1903 r. |
| HYDRA | Napiers, Govan | 05.09.1870 | 28.12.1871 | 31.05.1876 | Sprzedany na złom w 1903 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
| Wyporność pełna | 3480 t. |
| Tonaż | 2107 bm |
| Długość między pionami | 68,58 m (225 ft 0 in) |
| Szerokość | 13,72 m (45 ft 0 in) |
| Zanurzenie | 4,98 m (16 ft 4 in) |
Napęd:
| Maszyny | Dwie 2-cylindrowe maszyny parowe typu Ravenhill HDA (odwrócone) ("HECATE" i "GORGON"), dwie 2-cylindrowe maszyny parowe typu John Elder CA (odwrócone) ("CYCLOPS" i "HYDRA"), 2 śruby |
| Moc nominalna | 250 nhp |
| Moc indykowana | 1660 ihp ("GORGON": 1670 ihp, "HECATE": 1755 ihp, "HYDRA": 1472 ihp) |
| Prędkość (maszyna parowa) | 11 węzłów ("GORGON": 11,14 węzła, "HECATE": 10,9 węzła, "HYDRA": 11,2 węzła) |
| Paliwo | 250 t. węgla ("HECATE" i "GORGON": 270 t.) |
| Zasięg | 1820 mil morskich przy prędkości 10 węzłów ("HECATE" i "GORGON": 1230 Mm/10 w.) |
Opancerzenie:
| Burty | 203 mm - 152 mm (8 in - 6 in) na podkładzie z drewna o grubości 279 mm - 229 mm (11 in - 9 in) |
| Cytadela | 229 mm - 203 mm (9 in - 8 in) |
| Wieże działowe | 254 mm - 229 mm (10 in - 9 in) |
| Stanowisko dowodzenia | 229 mm - 203 mm (9 in - 8 in) |
| Pokład | 38 mm (1,5 in) |
Uzbrojenie:
| Początkowe | 4 działa 254 mm (10 in) MLR (18 t.) (2x2) |
| Modernizacja w latach 1885/89 | 4 działa 254 mm (10 in) MLR (18 t.) (2x2); 4 działa 3-funtowe (3 pdr) QF; 5 karabinów maszynowych |
Ludzie:
| Załoga | 150 oficerów i marynarzy |
Projekt
Zaprojektowane w obliczu zbliżającej się wojny Francji i Prus okręty oparto na projekcie monitorów typu "CERBERUS". Ich głównym zadaniem miało być wsparcie obrony wybrzeża i portów Wielkiej Brytanii. Do takich zadań nadawały się idealnie - były tanie i można było je szybko zbudować, ich zanurzenie pozwalało je również wykorzystać np. w ataku na wybrzeża przeciwnika, a całkiem silne uzbrojenie dawało szansę w starciu z pełnoprawnymi pancernikami innych krajów. Te wszystkie cechy przemawiały do umysłów defensywnie nastawionych członków Parlamentu Wielkiej Brytanii, którzy poparli z całą mocą projekt budowy tych okrętów. Jednak gdy tylko panika spowodowana wojną zmalała, zmalało również tempo budowy okrętów.
Kadłuby zostały ukończone bardzo szybko i dostarczone do państwowych stoczni w celu wyposażenia. Jednak z racji przeminięcia wojennej gorączki czas wyposażania okrętów ciągnął się bardzo długo. W rezultacie okręty te spędziły większość swojego żywota w rezerwie. Po ukończeniu wykazywały wszystkie wady i zalety właściwe dla klasy do której należały. Już nieznacznie wzburzone morze było dla nich trudnym przeciwnikiem, słynęły również z wyjątkowo złych warunków pracy i życia dla załóg.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność wynosiła 3480 t. Długość między pionami wynosiła 68,58 m (225 ft 0 in), szerokość 13,72 m (45 ft 0 in), natomiast zanurzenie 4,98 m (16 ft 4 in). Niskoburtowy kadłub miał na śródokręciu pancerną nadbudówkę zwaną cytadelą, która miała za zadanie podtrzymywać wieże działowe, oraz zabezpieczać luki, przewody wentylacyjne i kominy przed wyższymi falami. Taka budowa zapewniała w ograniczonym zakresie możliwość rejsów na pełnym morzu, w przeciwieństwie do monitorów projektowanych w USA, gdzie niska wolna burta uniemożliwiała wypływanie na wzburzone wody. Podwójne śruby oraz ster typu balansowego zapewniały okrętom klasy "CYCLOPS" całkiem niezłą manewrowość. Od monitorów typu "CERBERUS" różniły się niewiele, głównie nieco większym zanurzeniem i niewielkimi zmianami w opancerzeniu.
Uzbrojenie
Okręty były uzbrojone w 4 działa 254 mm (10 in) MLR, które były umieszczone w ręcznie wykonanych dwudziałowych wieżach, umieszczonych na pancernej cytadeli na dziobie i na rufie okrętu. Wieże były ochraniane przez pancerz o grubości 254 mm (10 in) od czoła i 229 mm (9 in) na bokach. Działa były opuszczane i podnoszone hydraulicznie. W latach 1885/89 na okrętach zmodyfikowano uzbrojenie i dodano po 2 reflektory. Po dozbrojeniu wyporność okrętów wzrosła do 3560 t.
Opancerzenie
Burty były ochraniane pancerzem o grubości na śródokręciu 203 mm ( 8 in), zmniejszającą się w kierunku dziobu i rufy do grubości 152 mm (6 in). Pancerz cytadeli wynosił na śródokręciu 203 mm ( 8 in), w kierunku dziobu i rufy zwiększał się do 229 (9 in).
Napęd
Napęd okrętów typu "CYCLOPS" był różny w zależności od producenta. Różniły się również osiąganymi mocami maszyn i prędkościami. Maszyny HMS "CYCLOPS" i HMS "HYDRA" miały jeden cylinder wysokiego ciśnienia o średnicy 0,79 m (31 in) oraz jeden niskiego o średnicy 1,45 m (57 in). Skok wynosił 0,69 m (27 in). Pozostałe dwie jednostki miały maszyny parowe wyposażone w dwa cylindry niskiego ciśnienia o średnicy 1,14 m (45 in), skok wynosił 0,61 m (24 in). Ciśnienie generowane przez kotły pierwszej dwójki wynosiło 60 psi, natomiast drugiej 34 psi. Maszyny napędzały dwie śruby o średnicy 3,66 m (12 ft) każda.
Służba
HMS Cyclops
Trzeci okręt o tej nazwie w Royal Navy
| 10.09.1870 | Położenie stępki. Okręt otrzymał numer stoczniowy 52F. |
| 18.07.1871 | Wodowanie. Po wodowaniu okręt został przeholowany do Devonport na wyposażanie, które w wyniku wygaśnięcia niepokojów wojennych trwało wyjątkowo długo. |
| 04.05.1877 | Ukończenie budowy. Koszt wyniósł 154 026 funtów (kadłub: 136 426 funtów, maszyny: 17 600 funtów). |
| 1877 | Po wcieleniu do służby okręt zostaje przeniesiony do rezerwy I klasy. |
| 04.1878 - 08.1878 | W obliczu możliwej wojny rosyjsko - tureckiej okręt zostaje przywrócony do czynnej służby. Zespołem stacjonującym w Portland zwanym Particular Service Squadron dowodził Admiral Sir Cooper Key. |
| 1887 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty. |
| 1887 - 1889 | Dokonano modernizacji uzbrojenia i niewielkich zmian konstrukcyjnych. Zmodyfikowano część nadbudówek w pobliżu pancernej cytadeli, dodano reflektory, działa szybkostrzelne dla osłony przed torpedowcami. Zwiększono również ilość przedziałów wodoszczelnych. Spowodowało to wzrost wyporności o około 80 t. |
| 1889 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty. |
| 08.08.1890 - 18.08.1890 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. |
| 20.08.1890 | Okręt dociera do Sheerness z Portland. Zostaje przydzielony do Second Division Medway Reserve. |
| 21.07.1892 | Okręt przygotowuje się do manewrów. Zostaje przydzielony do Czerwonego Dywizjonu Osłonowego. |
| 07.08.1892 - 16.08.1892 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. |
| 19.08.1892 | Okręt dociera do Plymouth Sound. |
| 06.09.1892 | Okręt ponownie zostaje wcielony do Second Division Medway Reserve. |
| 1901 | Okręt zostaje przeniesiony do rezerwy i wycofany z czynnej służby. |
| 07.07.1903 | Okręt został sprzedany na złom za sumę 8400 funtów. |
ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)
| 08.08.1890 | Captain P. G. Hicks |
| 06.09.1892 | Commander Vernon A. Tisdail |
HMS Gorgon
| 05.09.1870 | Położenie stępki. Okręt otrzymał numer stoczniowy 270. |
| 14.10.1871 | Wodowanie. |
| 19.03.1874 | Ukończenie budowy. Koszt wyniósł 138 567 funtów (kadłub: 122 904 funtów, maszyny: 15 663 funtów). |
| 1874 - 1877 | Okręt po wcieleniu do służby został przydzielony do Szkoły Artylerii w Devonport: HMS "Cambridge". Pełnił tam funkcję tendera. |
| 04.1878 - 08.1878 | W obliczu możliwej wojny rosyjsko - tureckiej okręt zostaje przywrócony do czynnej służby. Zespołem stacjonującym w Portland zwanym Particular Service Squadron dowodził Admiral Sir Cooper Key. |
| 1878 - 1888 | Okręt po wcieleniu do służby został przydzielony do Szkoły Artylerii w Devonport: HMS "Cambridge". Pełnił tam funkcję tendera. |
| 26.02.1887 | Okręt jest raportowany na Bermudach. |
| 1887 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty. |
| 1888 - 1889 | Dokonano modernizacji uzbrojenia i niewielkich zmian konstrukcyjnych. Zmodyfikowano część nadbudówek w pobliżu pancernej cytadeli, dodano reflektory, działa szybkostrzelne dla osłony przed torpedowcami. Zwiększono również ilość przedziałów wodoszczelnych. Spowodowało to wzrost wyporności o około 80 t. |
| 1889 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty. |
| 23.07.1890 | Okręt dociera do Plymouth Sound z Plymouth. |
| 31.07.1890 | Okręt przechodzi testy nowej maszynki sterowej. |
| 04.08.1890 | Okręt jest raportowany Sheerness jako okręt flagowy Vice-Admiral Charlesa T. Curme'a. |
| 08.08.1890 - 18.08.1890 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. |
| 21.07.1892 | Okręt przygotowuje się do manewrów. Zostaje przydzielony do Czerwonego Dywizjonu Osłonowego. |
| 22.07.1892 | Okręt przybywa do Plymouth w celu dokonania napraw przed manewrami. |
| 07.08.1892 - 16.08.1892 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. |
| 19.08.1892 | Okręt wraca do Plymouth Sound. |
| 09.01.1896 | Okręt bazuje w Plymouth. Zostaje przydzielony do składu "A" Division Reserve Fleet. |
| 1901 | Okręt zostaje przeniesiony do rezerwy i wycofany z czynnej służby. |
| 12.05.1903 | Okręt został sprzedany na złom, za sumę 8400 funtów. |
ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)
| 31.07.1890 | Captain Orford Churchill |
HMS Hecate
| 05.09.1870 | Położenie stępki. |
| 30.09.1871 | Wodowanie. |
| 24.05.1877 | Ukończenie budowy. Koszt wyniósł 140 593 funtów (kadłub: 124 906 funtów, maszyny: 15 687 funtów). |
| 04.1878 - 08.1878 | W obliczu możliwej wojny rosyjsko - tureckiej okręt zostaje przywrócony do czynnej służby. Zespołem stacjonującym w Portland zwanym Particular Service Squadron dowodził Admiral Sir Cooper Key. |
| 1878 - 1885 | Okręt został przeniesiony do rezerwy floty w Devonport. |
| 1885 - 1886 | Dokonano modernizacji uzbrojenia i niewielkich zmian konstrukcyjnych. Zmodyfikowano część nadbudówek w pobliżu pancernej cytadeli, dodano reflektory, działa szybkostrzelne dla osłony przed torpedowcami. Zwiększono również ilość przedziałów wodoszczelnych. Spowodowało to wzrost wyporności o około 80 t. |
| 1887 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty. |
| 1887 - 1890 | Okręt został przeniesiony do rezerwy floty w Devonport. |
| 08.08.1890 - 18.08.1890 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty w Devonport. |
| 21.07.1892 | Okręt przygotowuje się do manewrów. Zostaje przydzielony do Czerwonego Dywizjonu Osłonowego. |
| 07.08.1892 - 16.08.1892 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty w Devonport. |
| 1901 | Okręt zostaje przeniesiony do rezerwy i wycofany z czynnej służby. |
| 12.05.1903 | Okręt został sprzedany na złom za 8400. |
HMS Hydra
| 05.09.1870 | Położenie stępki. Okręt otrzymał numer stoczniowy 136. |
| 28.12.1871 | Wodowanie. |
| 31.05.1876 | Ukończenie budowy. Koszt wyniósł 141 372 funtów (kadłub: 124 454 funtów, maszyny: 16 918 funtów). |
| 1876 - 1878 | Okręt zostaje wcielony do First Reserve. |
| 04.1878 - 08.1878 | W obliczu możliwej wojny rosyjsko - tureckiej okręt zostaje przywrócony do czynnej służby. Zespołem stacjonującym w Portland zwanym Particular Service Squadron dowodził Admiral Sir Cooper Key. |
| 08.1878 | Okręt został przeniesiony do rezerwy floty w Sheerness. |
| 1887 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. |
| 1888 - 1889 | Dokonano modernizacji uzbrojenia i niewielkich zmian konstrukcyjnych. Zmodyfikowano część nadbudówek w pobliżu pancernej cytadeli, dodano reflektory, działa szybkostrzelne dla osłony przed torpedowcami. Zwiększono również ilość przedziałów wodoszczelnych. Spowodowało to wzrost wyporności o około 80 t. |
| 1889 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty w Chatham. |
| 08.08.1890 - 18.08.1890 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty w Chatham. |
| 21.08.1890 | Okręt dociera z Plymouth do Sheerness w celu dokonania napraw po manewrach. |
| 21.07.1892 | Okręt przygotowuje się do manewrów. Zostaje przydzielony do Czerwonego Dywizjonu Osłonowego. |
| 07.08.1892 - 16.08.1892 | Okręt uczestniczy w manewrach floty. Pomiędzy manewrami znajdował się w składzie rezerwy floty w Chatham. |
| 1901 | Okręt zostaje przeniesiony do rezerwy i wycofany z czynnej służby. |
| 07.07.1903 | Okręt został sprzedany na złom w Genui za 8400. |
ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)
| 08.08.1890 | Commander A. C. Corry |
Źródła:
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.
