Ten okręt powstał z konwersji zakupionego jeszcze w trakcie budowy statku handlowego "BRITISH CROWN". Jego głównym zadaniem było transportowanie na pole walki niewielkich torpedowców II klasy jak również zaopatrywanie ich oraz obsługa.
Kraj: Wielka Brytania klasa: okręt - baza torpedowców |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
HECLA | Harland & Wolff DYd | ?.?.1877 | 07.03.1878 | ?.10.1878 | Sprzedany w 1926 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wypornośc | 6400 t. |
Długość między pionami | 119,56 m (392 ft 3 in) |
Szerokość | 11,82 m (38 ft 9½ in) |
Zanurzenie - dziób | 6,12 m (20 ft 1 in) |
Zanurzenie - rufa | 6,88 m (22 ft 7 in) |
Napęd:
Maszyny | Dwie 2-cylindrowa maszyna parowe typu "compound" (odwrócone); nieznana liczba kotłów; 2 śruby |
Moc indykowana (projektowa) | 1758 ihp |
Prędkość projektowa | 12,054 węzła |
Paliwo | 2200 t. węgla |
Zasięg | 26 400 mil morskich przy prędkości 10 węzłów |
Opancerzenie:
Brak |
Uzbrojenie:
Początkowe | 5 dział 160 mm (6,3 in) L/16 64-funtowych (64 pdr) 71 cwt MLR; 1 działo 121 mm (4,76 in) L/21 40-funtowe (40 pdr) 35 cwt BL |
Modernizacja | 4 działa 160 mm (6,3 in) L/16 64-funtowe (64 pdr) 71 cwt MLR; 1 działo 127 mm (5 in) L/25 38 cwt BL; 1 działo 121 mm (4,76 in) L/21 40-funtowe (40 pdr) 35 cwt BL |
Modernizacja w 1912 r. | 4 działa 12-funtowe (12 pdr) |
Modernizacja w 1916 r. | 4 działa 12-funtowe (12 pdr); 2 działa 102 mm (4 in) QF |
Ludzie:
Załoga | 277 oficerów i marynarzy |
Projekt
Po sukcesie jakim okazał się torpedowiec HMS "LIGHTNING", w Royal Navy z entuzjazmem rozpoczęto prace nad rozwojem broni torpedowej oraz konstruowaniem nowych typów okrętów wojennych zdolnych do przenoszenia torped. Z jednej strony starano się doskonalić konstrukcję większych jednostek torpedowych, działających początkowo na wodach przybrzeżnych, a później na otwartym oceanie. Tak powstały najpierw torpedowce I klasy, a później w miarę ich upowszechnienia i ewolucji wprowadzono do użytku znacznie bardziej uniwersalną klasę okrętów nazwanych niszczycielami. Okręty te były na tyle duże, by samodzielnie operować w jednorodnych zespołach wypełniając zarówno zadania defensywne na rzecz własnej floty, jak i ofensywne wobec przeciwnika.
Konstruktorzy zdawali sobie sprawę, iż jedną z wielu zalet nowej broni jaka była torpeda jest jej skryte działanie, połączone z niewielkimi wymaganiami co do tonażu przenoszącej tą broń jednostki. Torpedy mogły być montowane na naprawdę niewielkich jednostkach, które mimo swoich niedużych rozmiarów mogły w odpowiednich warunkach i przy odpowiedniej taktyce stanowić ogromne zagrożenie nawet dla największych pancerników. Nie była to jednak broń idealna, zwłaszcza na początku. Torpedy miały niewielki zasięg i wymagały podejścia stosunkowo blisko celu, co już stanowiło niemały problem. W związku z tym, okręty na których montowano pierwsze zrzutnie torped musiały mieć odpowiednią dzielność morską aby podołać podejściu do celu, czy to na pełnym morzu czy na wodach przybrzeżnych. Oczywistym jest, iż charakterystyka okrętów działających na pełnym morzu różniła się od tych działających na wodach przybrzeżnych, głównie w związku z uwzględnieniem odpowiedniej dzielności morskiej. Wymagało to odpowiednich wymiarów i konstrukcji kadłuba, wystarczających aby okręt był wstanie podołać wzburzonemu morzu. Dlatego torpedowce I klasy, a później niszczyciele stopniowo, w ramach ewolucji konstrukcji zwiększały swoje wymiary.
Inaczej przedstawiała się sprawa przy opracowywaniu konstrukcji mających działać w niewielkiej odległości od wybrzeża, na spokojnych wodach. Tutaj zasięg i dzielność morska nie stanowiła priorytetu przy budowie i konstruowaniu okrętów wojennych. Dlatego w momencie wdrażania pierwszych projektów torpedowców I klasy, które były przeznaczone do działań na pełnym morzu (przynajmniej z założenia), w Royal Navy postanowiono zamówić w stoczniach znacznie mniejsze okręty (oczywiście również uzbrojonych w torpedy), których zadaniem było skryte podejście do portów i przystani, oraz do działań ofensywnych na wodach przybrzeżnych. Problemem w przypadku takich małych drobnoustrojów było dotarcie na miejsce wykonania zadania bojowego, które w przypadku potencjalnie wrogich portów było czasami bardzo trudne z racji sporej odległości od ojczystych wód. Postanowiono więc, iż zamówione okręty mają być transportowane na miejsce działań przez duże artyleryjskie okręty wojenne, lub specjalnie zaprojektowane okręty - bazy. Po dotarciu w pobliże celu, te małe torpedowce (zakwalifikowane do II klasy) miały być za pomocą dźwigów opuszczane na powierzchnię wody i po wykonaniu zadania bojowego z powrotem ładowane na pokład.
Pierwszym z okrętów, który od samego początku został zbudowany właśnie z myślą o transportowaniu i zaopatrywaniu torpedowców II klasy był HMS "HECLA". Admiralicja postanowiła zakupić budowany właśnie w stoczni Harland & Wolff, Limited w Belfaście parowiec "BRITISH CROWN". Po zakupie (jeszcze w trakcie budowy) został on przystosowany do pełnienia funkcji okrętu - bazy torpedowców. Okręt przewoził na pokładzie osiem torpedowców II klasy. Od samego początku na okręcie stacjonowały torpedowce typu "TB 51": od "TB 51" do "TB 57" i HMS "TB 59". Koszt budowy okrętu wyniósł 126 190 funtów.
Konstrukcja
Kadłub
Długość między pionami wynosiła 119,56 m (392 ft 3 in), szerokość 11,82 m (38 ft 9½ in), natomiast zanurzenie 6,12 m (20 ft 1 in) na dziobie i 6,88 m (22 ft 7 in) na rufie. Okręt budową nie odbiegał od typowego towarowego statku parowego, jednakże została odpowiednio wzmocniona i przystosowana do zastosowań militarnych. Dodano m.in. podstawy dla dział, oraz zestaw żurawi umożliwiających opuszczanie na wodę i podnoszenie na pokład torpedowców przewożonych na pokładzie jednostki. Okręt miał pochylony komin umieszczony nie centralnie, a bliżej rufowej części okrętu. Przynajmniej początkowo (co wynika z analizy zdjęć i rysunków) okręt posiadał pomocnicze omasztowanie i ożaglowanie. Okręt okazał się bardzo "mokry". Podczas próbnego rejsu w zatoce Bantry pod koniec 1883 r. morze zalewało okręt w tak znacznym stopniu iż poczyniło znaczne szkody w wyposażeniu pokładowym. W 1912 r. okręt przeszedł przebudowę na okręt-bazę niszczycieli, co wiązało się ze znacznym "odchudzeniem" konstrukcji. Po konwersji okręt wypierał 5600 t.
Uzbrojenie
Okręt był uzbrojony początkowo w 5 dział 64-funtowych (64 pdr) MLR i 1 działo 40-funtowe (40 pdr) BL. W trakcie pełnienia służby następowały kolejne modernizacje i zmiany konfiguracji uzbrojenia. pod koniec lat 90-tych XIX wieku jedno z dział 64-funtowych wymieniono na działo 127 mm (5 in) 38 cwt BL. Kolejna modernizacja nastąpiła w 1912 r. kiedy to wymieniono całe uzbrojenie artyleryjskie na 4 działa 12-funtowe (12 pdr). W 1916 r. dodano kolejne 2 działa 102 mm (4 in) QF. Oprócz uzbrojenia artyleryjskiego okręt przewoził również na pokładzie torpedowce II klasy typu "TB 51". Na jego pokładzie służyły torpedowce od "TB 51" do "TB 57" i HMS "TB 59". Nie jest jasne ile tych małych jednostek okręt mógł transportować jednocześnie, jednak istnieją zapisy iz nie mniej niż 6. W 1912 r. okręt przebudowano na okręt-bazę dla niszczycieli, i najprawdopodobniej w tym czasie okręt nie był już przystosowany do przenoszenia torpedowców. Tą funkcję zresztą zarzucono znacznie wcześniej, jednak nie znalazłem dokładnej daty kiedy to nastąpiło. Pierwsze torpedowce typu "TB 51" zaczęto wycofywać ze służby już w 1902 r. Możliwe, że później zastąpiono je innym typem, jednak brak informacji na ten temat w dostępnych mi materiałach źródłowych.
Napęd
Okręt był wyposażony w dwie maszyny parowe typu "compound" (odwrócone) HE. Moc maszyn parowych określona w trakcie testów wynosiła 1758 ihp. Zostały wyprodukowane w firmie George Forrester & Co. Nie znalazłem informacji na temat liczby i rodzaju kotłów. Prędkość osiągnięta w czasie prób wynosiła 12,054. Okręt mógł zabrać 2200 t. węgla, co pozwalało na osiągnięcie imponującego zasięgu 26 400 mil morskich przy prędkości 10 węzłów.
Służba
1877 | Rozpoczęcie budowy w stoczni Harland & Wolff, Limited w Belfaście parowiec "BRITISH CROWN", pod numerem stoczniowym 117. |
07.03.1878 | Wodowanie okrętu. Nie ma danych na temat daty zakupienia parowca przez Royal Navy, jednak po jego zakupie zmieniono nazwę na HMS "HECLA". |
03.09.1878 | Wcielenie okrętu do służby w Portsmouth. |
10.1878 | Ukończenie budowy okrętu. Koszt wyniósł 126 190 funtów. Po ukończeniu budowy okręt został skierowany do służby na Morze Śródziemne. |
1882 | Okręt wziął udział w bombardowaniu Aleksandrii 11 lipca 1882 r. We wrześnio 1883 r. okręt nie był w stanie operować z innymi okrętami zespołu, ze względu na „długą listę wad” zgłoszonych do Portsmouth Royal Dockyard. Inspekcja wykazała, iż wymagana jest naprawa tłoków głównych silników i remontu niektórych torpedowców II klasy. Okręt pozostał w obszarze działań aż do 1884 r. wydzielając marynarzy do Naval Brigade. Marynarze wylądowali w Trinkitat i porcie Suakin w 1884 r., wielu z 37 oficerów i marynarzy, którzy stanowili element wydzielony z "HECLA" brało udział w bitwach pod El Teb i Tamaai. |
04.1886 | Okręt jest raportowany na Malcie. |
13.01.1890 - 21.01.1890 | Okręt przebywał w Fiume. |
01.07.1890 | Okręt zacumował w Spithead. |
25.07.1890 | Okręt przeniósł się do Downs. |
08.08.1890 - 18.08.1890 | Okręt wziął udział w manewrach w w ramach rezerwowej floty sił reprezentujących Royal Navy, z siedzibą w Downs. |
21.08.1890 | Okręt zacumował w Sheerness gdzie miał przejść niewielki remont. |
08.09.1890 | Na okręcie zamontowano elektryczne urządzenie sygnalizacyjne i przeprowadzono testy w Solent. Potem skierowano okręt na kolejny pobyt w doku. |
01.11.1890 | Okręt po zakończeniu remontu zacumował w Spithead. Pod koniec roku wyruszył na Morze Śródziemne. |
21.04.1891 | Okręt opuścił Maltę i udał się w kierunku Wielkiej Brytanii. |
22.07.1891 | Okręt zacumował w Carrickfergus. |
07.08.1891 | Okręt przybył do Spitehead, przygotowując się do powrotu na Morze Śródziemne. |
29.01.1892 | Okręt był raportowany nieopodal Snipe Point, w pobliżu Platea. |
10.02.1892 | Okręt cumował w Gibraltarze. Niebawem opuścił port i udał się w rejs zawijając m.in. do Port Mahon, gdzie dotarł 16 lutego, Palma (19.02), Malaga (25.02), by ostatecznie 15 marca wrócić do Gibraltaru. |
30.03.1892 | Kolejny rejs okręt rozpoczął od przybycia do Vigo 30 marca. Potem odwiedził Pontevedra (02.04), Arosa Bay (26.04) by ostatecznie zawinąć do Gibraltaru 1 maja 1892 r., po drodze zahaczając Maltę. |
02.05.1892 | Okręt wyruszył z Gibraltaru do Spithead. |
07.08.1892 - 16.08.1892 | Okręt wziął udział w letnich manewrach, w składzie Blue Squadron. |
19.12.1892 | Okręt był raportowany nieopodal Volo. |
1893 | Okręt wrócił do służby na Morzu Śródziemnym. |
05.06.1900 | Okręt zacumował w Torbay, w celu wzięcia udziału w manewrach. |
10.07.1900 | Okręt wziął udział w letnich manewrach. |
03.08.1907 | Okręt wziął udział w przeglądzie floty w Spithead. |
04.1909 | Okręt w owym czasie znajdował się w składzie 3. Division, Home Fleet z bazą w Portsmouth. |
1910 | Okręt przeszedł modernizację uzbrojenia. |
1912 | Okręt został przebudowany na okręt-bazę dla niszczycieli. Jego wyporność spadła do 5600 t. Dokonano również przezbrojenia okrętu. |
1914 - 1916 | Okręt pełnił funkcję okrętu-bazy dla niszczycieli z 4. Destroyer Flotilla z bazą w Scapa Flow. W 1914 r. wziął udział w akcji ratowniczej pasażerów SS "CALIFORNIA" który wszedł na mieliznę nieopodal Tory Island. |
06.1916 - 09.1917 | Okręt pełnił funkcję okrętu-bazy dla jednostek z 7. Submarine Flotilla z bazą w Chatham. |
09.1917 | Okręt przeniesiono do Belfastu gdzie wspierał okręty z 2. Destroyer Flotilla. Okręt przejściowo pełnił służbę okrętu pomocniczego w Lough Swilly, County Donegal, Irlandia od 6 kwietnia 1918 r. W grudniu 1918 okręt wrócił do Chatham. |
10.1919 | Okręt został przeniesiony do Nore i przeniesiony do rezerwy. Został włącznony w skład Nore Reserve Flotilla. |
13.07.1926 | Okręt został sprzedany dla Ward, Preston z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
03.09.1878 | Captain Morgan Singer |
05.03.1881 - 30.07.1884 | Captain Arthur K. Wilson |
07.06.1884 - 23.04.1885 | Captain Hector B. Stewart |
17.07.1885 - 07.02.1888 | Captain Edmund F. Jeffreys |
06.11.1888 - 21.02.1889 | Captain Edmund F. Jeffreys |
21.01.1889 - 31.10.1890 | Captain Edwin J. P. Gallwey |
01.11.1890 - 11.1890 | Lieutenant in Command Frederick L. Campbell (tymczasowo, na okres podróży na Maltę) |
17.11.1890 - ? | Captain John Durnford |
05.09.1895 - 22.12.1897 | Commander (N) Richard H. Wellings |
11.01.1898 - 28.06.1900 | Commander (N) William J. Scullard |
10.07.1900 - 08.1900 | Captain James de C. Hamilton (na czas manewrów) |
16.07.1901 - 23.08.1901 | Commander John I. Graham (na czas manewrów) |
21.02.1905 - 09.07.1906 | Captain Edward F. B. Charlton |
09.07.1906 - 06.08.1908 | Captain John Nicholas |
06.08.1908 - 10.08.1909 | Captain Reginald Y. Tyrwhitt |
10.08.1909 - 14.08.1909 | Commander Francis M. Leake |
14.08.1909 - 21.04.1910 | Commander Hugh F. W. Wyldbore-Smith |
21.04.1910 - 19.10.1910 | Commander John Luce |
19.10.1910 - ? | Captain Thomas P. Bonham |
17.05.1911 - 18.12.1912 | Captain Francis G. St. John |
18.12.1912 - 10.08.1913 | Captain Judge D'Arcy |
20.08.1913 - 02.01.1915 | Captain John E. Cameron |
02.01.1915 - 09.1915 (?) | Captain Henry W. Parker |
24.08.1915 - 04.09.1915 | Commander Sandford G. R. Nevile |
04.09.1915 - 30.06.1916 | Captain Edward O. Gladstone |
30.06.1916 - 12.1916 | Captain Arthur E. Wood |
12.1916 - 07.01.1917 | Captain Percy Withers (oraz jako Captain (D) 4. Destroyer Flotilla) |
22.08.1917 - 01.03.1919 | Captain John B. Sparks |
01.03.1919 - 01.03.1920 (?) | Captain Adrian H. Smyth |
10.1919 - 30.10.1919 | Captain John B. Sparks (oraz jako Captain (D), Nore Reserve Flotilla) |
30.10.1919 - 01.02.1921 | Captain John F. Grant-Dalton (oraz jako Captain (D), Nore Reserve) |
01.02.1921 - 01.11.1922 | Captain Edward O. Gladstone (oraz jako Captain (D), Nore Reserve) |
01.11.1922 - 29.12.1924 | Captain Leonard L. P. Willan (oraz jako Captain (D), Nore Reserve Flotilla) |
29.12.1924 - 01.01.1926 | Captain The Hon. Edward B. S. Bingham (oraz jako Captain (D), Nore Reserve Flotilla) |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.