Adventure (1904)

Krążowniki zwiadowcze typu "ADVENTURE" należały do jednego z czterech typów zwiadowczych krążowników zamówionych przez Admiralicję. Okręty te miały pracować z flotyllami niszczycieli, prowadząc ich ataki torpedowe i wspierając je w przypadku, gdy zostały zaatakowane przez inne niszczyciele. Szybko stały się mniej użyteczne, ponieważ prędkości niszczycieli wzrosły przed pierwszą wojną światową.

Kraj: Wielka Brytania
klasa: krążownik zwiadowczy

Specyfikacja

Nazwa okrętu	Stocznia	Położenie stępki	Wodowanie	Ukończenie budowy	Los okrętu
ADVENTURE (ex. EDDYSTONE)	Armstrong, Elswick	07.01.1904	08.09.1904	?.10.1905	Sprzedany w 1920 r.
ATTENTIVE	Armstrong, Elswick	08.01.1904	24.11.1904	?.10.1905	Sprzedany w 1920 r.

Dane taktyczno-techniczne

Wymiary:

Wyporność pełna	2893 t.
Wyorność normalna	2670 t.
Długość całkowita	120,40 m (395 ft 0 in)
Długość między pionami	114,00 m (374 ft 0 in)
Szerokość	11,66 m (38 ft 3 in)
Zanurzenie średnie	3,73 m (12 ft 3 in)

Napęd:

Maszyny	Dwie 3-cylindrowe maszyny parowe typu TE; 12 kotłów wodnorurkowych firmy Yarrow, 2 śruby
Moc indykowana	w trybie forsownym: 16 000 ihp
Prędkość projektowana	w trybie forsownym: 25 węzłów
Paliwo	454 t. węgla
Zasięg	brak danych

Opancerzenie:

Pokład	19 mm - 51 mm (¾ in - 2 in)
Stanowisko dowodzenia	76 mm (3 in)

Uzbrojenie:

Początkowe	10 dział 76 mm (3 in) 12-funtowych (12 pdr) 18 cwt QF; 8 dział 47 mm (1,85 in) 3-funtowych (3 pdr) QF; 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in)
Modernizacja w 1905 r.	12 dział 76 mm (3 in) 12-funtowych (12 pdr) 18 cwt QF; 8 dział 6-funtowych (6 pdr) Hotchkiss QF; 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in)
Modernizacja w latach 1911 - 1912	9 dział 102 mm (4 in) Mk. IV QF; 8 dział 6-funtowych (6 pdr) Hotchkiss QF; 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in)

Ludzie:

Załoga

289 oficerów i marynarzy (spotyka się także liczbę 268)

Projekt

Zasadniczym zadaniem krążowników klasy scout wg. Admiralicji miało być wspieranie niszczycieli w atakach torpedowych, obrona właśnej floty i niszczycieli flotylli przed atakami wrogich lekkich okrętów oraz zadania zwiadowcze prowadzone na rzecz floty. Dlatego też w założeniach miały one rozwijać odpowiednią prędkość, ustaloną dla pierwszych typów na minimum 25 węzłów. W maju 1902 r. Admralicja zasadniczo nakreśliła tylko podstawowe ramy i wymagania (oprócz prędkości zależało im na niewielkim zanurzeniu, opancerzeniu odpowiadającym półtoracalowemu pancerzowi w stylu krążowników pancernopokładowych lub w postaci pasa burtowego oraz odpowiedniemu uzbrojeniu, które zostało określone z góry), szczegóły konstrukcji zostawiając poszczególnym z czterech stoczni. Każda z nich dostała za zadanie zaprojektowanie i wybudowanie dwóch jednostek - po jednej zamówiono w Programie Rozbudowy Floty na lata 1902/03, i po jeszcze jednym okręcie w nadchodzącym roku. Stocznia Armstrong Whitworth, Elswick, Tyne and Wear była właśnie autorem krążowników zwiadowczych podtypu "ADVENTURE" - nazwa okrętu rozpoczynającego typ pierwotnie miała brzmieć "EDDYSTONE", ale nazwa ta została zmieniona przed rozpoczęciem budowy. Cztery kolejne 12-funtówki zostały dodane do specyfikacji w sierpniu 1902 r., gdyż uznano że początkowa liczba 6 takich dział może okazać się niewystarczająca.

Konstrukcja

Kadłub

Wyporność pełna nowych okrętów wynosiła 2893 t. Długość całkowita wynosiła 120,40 m (395 ft 0 in), pomiędzy pionami 114,00 m (374 ft 0 in). Szerokość okrętów liczyła 11,66 m (38 ft 3 in). Zanurzenie średnie wynosiło 3,73 m (12 ft 3 in). Z racji tego iż każda z czterech stoczni dostałą wolną rękę w trakcie projektowania kadłubów i nadbudówek, różniły się one wyglądem w podtypach. Krążowniki typu "ADVENTURE" od względem budowy kadłuba charakteryzowały się umieszczeniem czterech kominów i dziobu typu kliprowego.

Uzbrojenie

Początkowo uzbrojenie okrętów składało się z 10 dział 76 mm (3 in) 12-funtowych (12 pdr) 18 cwt QF, 8 dział 47 mm (1,85 in) 3-funtowych (3 pdr) QF oraz 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in). Działa 12-funtowe byłu umieszczone po trzy na dziobie i na rufie, pozostałe cztery znajdowały się na burtach, na śródokręciu. Niedługo po ukończeniu budowy dodano dwa dodatkowe działa 12-funtowe umieszczone na burtach tuż za dziobową nadbudówką, zamieniono rónież działa 3-funtowe na 6-funtowe. Mimo to nadal okręty te były krytykowane za niedostateczne uzbrojenie w artylerię, więc w latach 1911 - 1912 zdecydowano o kolejnym przezbrojeniu. Zamiast dział 12-funtowych zamontowano 9 dział 102 mm (4 in) Mk. IV QF.

Opancerzenie

Opancerzenie było podobnie rozplanowane jak w ostatnich krążownikach pancernopokładowych w Royal Navy - okrętach typu "TOPAZE". Okręty były wyposażone w pokład pancerny ciągnący się przez całą długość okrętu. Na śródokręciu pokład w części płaskiej miał grubość 25 mm (1 in), w kierunku rufy i dziobu jego grubość zmniejszała się do 19 mm (¾ in). Skosy na śródokręciu miały grubość 51 mm (2 in), natomiast w kierunku dziobu i rufy zmniejszała się do 25 mm (1 in). Dodatkowo na burtach znajdowały się bunkry węglowe, które stanowiły ekwiwalent opancerzenia burtowego na obszarze maszynowni i kotłowni. Stanowisko dowodzenia było chronione pancerzem o grubości 76 mm (3 in).

Napęd

Krążowniki tego typu wyposażono w dwie 3-cylindrowe maszyny parowe typu TE, każda z nich przekazywała napęd na oddzielną śrubę. Okręty były wyposażone w 10 kotłów wodnorurkowych firmy Yarrow. Moc generowana przez maszyny została zaprojektowana na 16 000 ihp co przekładało się na osiąganie przez te okręty 25 węzłów. Szybo okazało się iż prędkość ta stała się niewystarczająca w dobie nowoczesnych konstrukcji. Podczas I wojny światowej były wykorzystywane jak tradycyjne krążowniki pancernopokładowe.

Służba

HMS Adventure

07.01.1904	Położenie stępki pod okręt w stoczni Armstrong Whitworth, Elswick, Tyne and Wear..
08.09.1904	Wodowanie okrętu.
10.1905	Ukończenie budowy.
1905 - 1907	Okręt po ukończeniu budowy został odstawiony rezerwy. W kwietniu 1907 r. okręt staranował i zatopił łódź żaglową u wybrzeży Sussex.
06.1907 - 1913	Okręt pełnił rolę lidera 1. Torpedo Boat Destroyer Flotilla w składzie Home Fleet. W czerwcu 1910 r. okręt przeszedł remont i modernizację w Chatham Dockyard. Po opuszczeniu doku został przydzielony jako przewodnik flotylli do 2. Destroyer Flotilla. W sierpniu 1912 r. okręt po raz drugi został skierowany na remont i tym razem wymieniono na nim uzbrojenie. Po nim został skierowany jako przewodnik flotylli do 7. Destroyer Flotilla.
1913	Okręt został przeniesiony do Portsmouth. Na czas manewrów w 1913 r. okręt został przeniesiony do 3. Light Cruiser Squadron.
07.1913 - 1915	Kolejne przenosiny tym razem do Dover, gdzie dołączył do 6. Destroyer Flotilla. W maju 1915 r. okręt dołączył do 6. Light Cruiser Squadron w Humber, gdzie brał udział w patrolach przeciwko Zeppelinom.
07.1915 - 11.1917	Okręt został skierowany do Queenstown, gdzie pełnił rolę okrętu flagowego. W czasie śięta Boxing Day w 1915 r. okręt brał udział w akcji ratowniczej parowca "HURONIAN", ratując jego załogę.
1918	Okręt pełnił role eskortowe w konwojach do Gibraltaru.
1918 - 1919	Okręt został wysłany na Morze Śródziemne. W 1919 r. operował na Morzu Śródziemnym.
12.08.1919	Okręt został zdjęty ze służby w Immingham.
01.1920	Okręt ponownie brał udział w kolizji. Został staranowany przez trawler na rzece Hunber.
03.03.1920	Okręt został sprzedany z przeznaczeniem na złom. Został zaholowany przez krążownik HMS "SKIRMISHER" do Ward, Morecambe.

Znani dowódcy (przydziały)

09.11.1905 - 16.07.1907	Commander Charles F. Corbett (oraz jako Commander (D), Sheerness-Chatham)
13.07.1907 (?) - 08.1909	Commander Arthur A. M. Duff
10.08.1909 - 10.08.1911	Commander James R. P. Hawksley
10.08.1911 - 30.12.1911	Commander George Trewby
30.12.1911 - 08.1913	Commander Gerald T. F. Pike
28.08.1913 - 01.12.1913	Captain Reginald Y. Tyrwhitt (oraz jako Captain (D) of 2. Destroyer Flotilla)
01.12.1913 - 02.04.1914	Captain James U. Farie (oraz jako Captain (D) of 2. Destroyer Flotilla)
02.04.1914 - 14.07.1915	Commander Edward O. Gladstone
14.07.1915 - 26.11.1917	Captain George F. Hyde
03.1918 - 01.04.1918	Commander Harold V. Dundas (inwalidztwo)
01.04.1918 - 08.1919	Acting Captain Harry L. Boyle
15.08.1919 - 11.1919	Commander Astley D. C. Cooper-Key

HMS Attentive

08.01.1904	Położenie stępki pod okręt w stoczni Armstrong Whitworth, Elswick, Tyne and Wear..
24.11.1904	Wodowanie okrętu.
10.1905	Ukończenie budowy.
1905 - 1907	Po ukończeniu budowy okręt został skierowany do rezerwy.
03.1907 - 1909	W marcu 1907 r. okręt przydzielono do Nore Division, Home Fleet. W dniu 7 sierpnia 1907 r. okręt zderzył się z niszczycielem HMS "QUAIL", poważnie uszkadzając mu dziób. 27 kwietnia 1908 r. okręt wziął udział w serii incydentów podczas nocnych ćwiczeń z Eastern Destroyer Flotilla. Najpierw zderzył się z niszczycielem HMS "WELLAND", a potem z HMS "GALA", powodując rozcięcie tego drugiego okrętu na dwie części. Rufowa zatonęła niemal natychmiast, dziobową część natomiast udało się przeholować na płytszą wodę. Tego samego dnia krążownik uderzył jeszcze niszczyciel HMS "RIBBLE", uszkadzając go na tyle mocno, iż musiał wrócić do Sheerness. Okręt po tych zdarzeniach został wysłany do remontu w Chatham.
07.1909 - 1910	Okręt został przydzielony jako lider flotylli do 3. Destroyer Flotilla, a potem w 1910 r. okręt dołączył do 2. Destroyer Flotilla.
1910 - 1913	Okręt przydzielono do Home Fleet.
1914	Okręt przeniesiono do Portsmouth jako przewodnika flotylli niszczycieli.
1914 - 1918	Okręt przeniesiono do Dover. W dniu 7 września 1915 r. podczas ostrzału niemieckich pozycji pod Ostendą krążownik został zbombardowany, tracąc 2 zabitych i 7 rannych marynarzy. W dniu 25 kwietnia 1918 r. okręt brał udział w rajdzie na Zeebrugge. Później w 1918 r. okręt brał udział w eskortowaniu konwojów do Gibraltaru. Zapis działań z dziennika okrętowego za okres sierpnia 1917 r. do grudnia 1918 r. można znaleźć na stronie Naval History.
1918	Okręt został wysłany na Morze Białe. Spędził kilka miesięcy w Murmańsku, wspierając brytyjskie siły pomagające przeciwnikom rewolucji w Rosji.
1919	W 9 grudnia 1918 r. okręt został zdjęty ze służby, a w 1919 r. został umieszczony na liście okrętów do zbycia.
12.04.1920	Okręt został sprzedany z przeznaczeniem na złom.